این متن شامل 57 صفحه می باشد 

درعصر حاضر پيشرفت فن آوري در تمام زمينه‌هاي صنعتي گسترش و كاربرد وسيع ماشين آلات وسايل و تجهيزات مختلف را به همراه داشته است اين رشد سريع سبب گرديده تا انسان در زندگي روزمره و شغلي خود هر چه بيشتر تحت تاثير آشفتگي‌هي ناخوش‌آيند اكوستيكي يعني صدا با شدتهاي مختلف قرار گيرد به طوري كه امروزه صدا جزئي از زندگي انسان را تشكيل مي‌دهد به همين ترتيب صدا يكي از خطرات شغلي و صنعتي به شمار مي‌آيد و بسياري از كارگران به ويژه كارگران بخش صنعت در معرض اين عامل زيان آور قرار دارند .

صوت : صوت شكلي از انرژي است كه توسط سازوكار شنوايي قابل تشخيص است و به بيان ساده صورت هر چيز است كه شنيده مي شود .

انواع صوت

اصوات معمولاً از بسامدهاي بسياري تشكيل مي‌شوند ميناب صوتي وسيع بوده و بر حس ميزان شنوايي به سه ناحيه تقسيم مي‌شوند : اصواتي با بسامد 20 تا HZ 000/20 رابينات شنوايي مي‌نامند . ارتعاش صوتي با بسامدهاي ياد شده حس شنوايي را در انسان تحريك مي‌كنند . دربيناب فوق بسامدهاي 500 تا HZ 20000 بسامدهاي مكالمه را تشكيل مي‌دهند ارتعا‌ش‌هايي با بسامدهاي كمتر از HZ 20 امواج مادون صوت مي باشد كه گوش انسان حساسيت چنداني به شنيدن آن ندارد . امواج صوتي با بسامد بيش از HZ 000/20 امواج فراصوت است كه حس شنوايي را در انسان تحريك نمي‌كند . اصوات در بيناب شنوايي به چند نوع تقسيم مي‌شوند :

1- صوت ساده : يك ارتعاش سينوسي تك بسامد است . صوت ساده بندرت در طبيعت وجود دارد و معمولاً براي مصارف علمي و پژوهشي در آزمايشگاه توليد مي‌شود .

2- اصوات مختلط : اين اصوات از چندين بسامد تشكيل شده‌اند در صورتي كه بسامدهاي مختلف با نظمي خاص تكرار شوند آن را اصوات مختلط دوره‌اي مي‌گويند و مي توان آن را تجزيه نمود كه در هنگام تجزيه مشاهده مي شود كه اصوات مختلط دوره‌اي از يك بسامد اصلي و بسامدهايي تشكيل شده‌ا ند كه مضربي از بسامد اصلي است كه آنها را هماهنگ‌هاي بسامد اصلي گويند .

مشخصات بينابي صدا : صدا از نظر ميناب به انواع مختلفي تقسيم‌بندي مي‌شود :

1- صداي با باند پهن : صدايي است كه انرژي صوتي در يك باند پهن بسامد توزيع مي‌شود . منبع اصلي صدا با باند پهن در صنايع صداي تخليه هوا از كمپرسورهاي توليد باد است . بهترين نمونه آن صدايي مانند صداي غرش است .

2- صداي با باند باريك : صدايي است كه انرژي صوتي در يك باند باريك بسامد توزيع مي‌شود .

3- صدايي كوبه‌اي ( ضربه‌‌اي ) : صدايي است كه تكرار آن در كمتر از كسري در ثانيه باشد صداي پرس سرعت انتشار امواج صوتي . صوت بوسيله‌ تمام محيط‌هاي ماري مانند گاز ،‌مايع و جامد منتشر مي‌شود در اين ميان محيط كشسان گازي شكل هوا از اهميت ويژه‌اي برخوردار است .

زيرا راه اصلي ورود صوت به دستگاه شنوايي انسان از طريق اين محيط مي باشد .سرعت امواج صوتي را لريته صوت گويند كه مقدار آن به ويژگي‌هاي محيط انتشار بستگي دارد اين ويژگي‌ها عبارتند از : ميزان كشساني ، چگالي محيط انتشار پس مي توان نتيجه گرفت كه سرعت انتشار صوت به دما ، فشار و چگالي بستگي داشته و مستقل از بسامد و دامنه فشار صوت است :

سرعت صوت در گازهاي كامل از رابطه زير بدست مي آيد :

سرعت صوت در محيط ها و مواد گوناگون

با توجه به درجه حرارت هوا از رابطه زير مي‌توان سرعت صوت در هوا را بدست آورد :

T: درجه حرارت هوا () C: سرعت هوا

t:6/0 + 4/331= c

كميت‌هاي فيزيكي :

توان صوت: مقدارانرژي صوتي كه در واحد زمان بوسيله منبع صدا توليد مي‌شود توان صوت ناميده مي شود كه برحسب وات بيان مي‌گردد توان صوتي يكي از ويژگي‌هاي منبع صداست و مستقل از محيط انتشار مي باشد . در نظام متريك توان با ژول بر ثانيه سنجيده مي‌شود .

شدت صوت : مقدار انرژي صوتي كه در واحد زمان از واحد سطحي كه عمود بر امتداد انتشار صوت است مي‌گذرد شدت صوت ناميده مي شود . و واحد آن وات بر متر مربع مي‌باشد و هر چه شدت صوت بيشتر باشد احساس صدا شديدتر خواهد بود . رابطه بين توان و شدت را مي‌توان به اين صورت نشان داد :

I: شدت صوت W: توان صوتي منبع A: مساحت سطح عمود بر امتداد انتشار

فشار صوت : فشار در هر نقطه نيروي وارد بر سطح است .() تغييرات فشار در محيطي كه در آن تعادل فشار به هم خورده است فشار صوت مي‌نامند . واحد فشار صوت در دستگاه و واحد متعارف آن در فيزيك صوت ميكروبار است .

آستانه شنوايي : حداقل فشار صوتي كه قادر به تحريك گوش انسان است آستانه‌ي شنوايي ناميده مي شود به دليل حساسيت افراد اين آستانه در افراد گوناگون متفاوت است اما مقدار مبنا برابر است با : يا يا pa ^5-10×2

آستانه درد : اگر شدت صوت به تدريج زياد شود زماني مي‌رسد كه درك صوت بااحساس درد در گوشها همراه مي‌باشد . اين مقدار را آستانه درد مي‌نامند و مقدار آن برابر است با pa 20

تراز شدت صوت : از رابطه مقابل محاسبه مي‌شود :

LI : تراز شدت صوت ( دسي بل ) I شدت صداي مجهول شدت مبنا كه برابر يا به صورت ساده‌تر : 120+Lg I 10= L_I

تراز فشار صوت : كميتي است كه توسط دستگاه تراز سنج صوت اندازه‌گيري مي شود و از رابطه زير بدست مي آيد :

L_P تراز فشار صوت ، P مقدار فشار موثر (Pa) ، فشار مبنا برابر Pa ^5-10 × 2 با قرار دادن مقدار فشار مبنا در رابطه قبل معادله مقابل بدست مي آيد : L_P=20 Log P+94

تراز توان صوت : از رابطه مقابل محاسبه مي‌شود :

L_W تراز توان صوت ، W توان اكوستيكي (W) ، W₀ توان اكوستيكي مبنا : W ^12-10

با قراردادن مقدار توان مبنا رابطه مقابل بدست مي آيد :

L_W = 10LogW+120

اندازه‌گيري صدا : يكي از وظايف متخصصان بهداشت حرفه‌اي اندازه‌گيري صدا و بررسي مشكلات ناشي از آن مي‌باشد . براي اين منظور لازم است تراز كلي صدا وتوزيع تراز فشار آن در بسامدهاي مختلف تعيين مي‌شود .

شبكه‌هاي سنجش بسامد : قسمتي از مدار الكترونيك موجود در كليه دستگاه‌هاي تراز سنج صدا شبكه‌هاي سنجش بسامد است . شبكه‌ها طوري طراحي شده‌اند كه ميزان حساسيت به بسامد دريافت شده را اندازه‌گيري نمايند . منحني‌هاي حساسيت مربوط حساسيت نسبي برحسب دسي بل را بسامدهاي مختلف نشان مي‌دهد و معمولاً بايد از استانداردهاي بين‌المللي تبعيت كنند . تا كنون شبكه‌هاي مورد استفاده شبكه‌هاي C,B,A بوده‌اند به تدريج D و E هم اضافه شده‌اند .