این متن شامل 116 صفحه می باشد 

يكي از مسائلي كه پيوسته مورد نظر صاحب نظران علوم تربيتي و دست اندركاران تعليم و تربيت قرار گرفته مسئله اوقات فراغت است. تخصص در گستره حيات بيانگر مطلب است كه در زندگي پر از فراز و نشيب انسان لحظه ها و اوقاتي وجود دارد كه از اهميت و حساسيت فوق العاده اي برخوردار است. اوقاتي كه بستر مطلوبي است براي جريان نيكوي رشد شخصيت و اعتلاي وجود و يا زمينه همواري است براي بروز اختلاف رفتاري، انحراف اخلاقي و بزهكاري اجتماعي، بدون ترديد زماني كه از اوقات فراغت بحث به ميان مي آيد، سخن از ارزشمندي اين اوقات است هنگامه بسيار حساس و پرمعنا، اوراقي سرنوشت ساز در كتاب زندگي كه نيازمند اراده هاي استوار و انديشه هاي خلاق است.[1]

شعار ( وقت طلاست) و (شيطان براي دستهاي بيكار كاربد مي يابد) همواره در اغلب جوامع مطرح بوده و تفكر و تدبير درباره اوقات فراغت و توجه به نحوه گذراندن اين اوقات در كشورهاي صنعتي بيش از ديگر كشورها رواج يافته است. حتي اغلب جامعه شناسان و اقتصاد دانان ( دماز، اندرسون، اوژه) بر اين باورند كه تحول جوامع انساني به سوي تمدن فراغت در حركت است.[2]

اوقات فراغت جوانان به مشابه شمشيري دولبه است اگر از آن به طور اصولي استفاده شود نه تنها راهگشا است بلكه زندگاني با برنامه، منسجم و هدفدار پيش روي انسان قرار ميدهد. اگر خدا ناكرده اين اوقات گرانبها و سالم و با برنامه هاي مقبول سپري نشود، زمينه هاي گرايش به فساد و تباهي و انحطاط جوانان را فراهم مي آورد. فساد تباهي تنها مفهومي از ناهنجاري اجتماعي نيست، بلكه مصدتعي از به هدر دادن منابع و انرژي انساني و مالي و مادي است. جواني كه در ابتداي جواني به بيراهه مي رود. نه تنها جواني و انرژي جسمي و روحي خود را به هدر مي دهد و خود را به هلاكت ، بدبختي، و فقر و ممكن است مي اندازد، بلكه از ابعاد نيز در تخريب منابع اجتماعي نقش دارد، كه يكي از آنها را مي توان ايفاي نقش مخرب به مثابه الگويي قابل تقليد براي عمده ديگري از جوانان دانست. البته اين بعد از كاركرد افراد ناهنجار، بحراني ترين و مصيبت سازترين نقش او در اجتماع است.[3]

لذا مي توان نحوه گذراند اوقات را جزو ريشه هاي فقر و استمرار آن يا تعالي افراد تلقي كرد. واقعيت امر در فرهنگ ما نيز چنين است، مردم ما با افرادي كه وقت خود را تقسيم كرده اند و مدام به كاري و فعاليتي مشغول هستند را بيشتر قبول دارند تا افرادي را كه لحظاتي از عمر خود را به سستي، كاهلي و بيكاري مي گذرانند لذا بين اوقات فراغت و رشد اجتماعي و فردي ارتباط مستقيم وجود دارد و هر چقدر اوقات فراغت آدمي اصولي، منطقي و با برنامه باشد، مي توان اميدوار بود كه رشد اجتماعي، خلاقيت و ابتكار فردي او بالاتر خواهد بود و هر چقدر اوقات فراغت آدمي به بطالت بگذرد مي توان مشاهده كرد كه ارزش و اعتبار اجتماعي او كاسته مي شود.

اوقات فراغت پديده اي است كه براي هر فردي لازم و ضروري است. اگر انسانها تمام وقت خود را به كار طاقت فرسا اشتغال داشته باشند، بايد يقين داشت كه از قدرت تفكر، خلاقيت و نوآوري آنها به تدريج كاسته خواهد شد و به موجوداتي همچون پيچ و مهره تبديل خواهد شد. ولي اگر در بين كار فراغتي باشد كه انسان بتواند مقايسه اي بين خود و كارش و با نقش كه دارد و ارزش خود واندش وظيفه اي را كه ايفا مي كند، بپردازد خود را در مسيري قرار مي دهد كه لياقتش را دارد و زندگي اش هدفدار و با برنامه شود و موقعيت را در آغوش مي كشد.

دكتر كارل مي گويد: خواستهاي وحشيانه شهوات ممكن است جلب نوعي اهميت نمايد ولي هيچ چيز غير منطقي تر از آن زندگي نيست. اگر زندگي منحصر به رقصيدن و به دور شهر با اتومبيل چرخيدن و سينما رفتن و رايوشنيدن باشد چه فايده اي دارد. تفريح بدون آنكه متضمن نفعي باشد فرصتهايي را كه كارگران بر اثر تكامل ماشينها و خسن تهيه محصول به دست آورده اند بحث بر باد مي دهند. زحمات مصروفه، حداقل چهار ساعت در روز به طول زندگي افزوده است يعني اوقات گرانبهايي كه اگر كسي آنرا علاقه مند مصرف كند مي تواند تعليم بگيرد، جسم و جانش را نيرومند كند، آسيب شخصيت نمايد و وظيفه انسانيت خود را انجام دهد.[4]

[1] - اردلان، فرنگيس- 1363 - ص 16

[2] - مجله فراغت- 1357 - شماره 12

[3] - مجله فراغت، 1375- شماره 12

[4] - فلسفي، محمد تقي- 1348 ص 42