این متن شامل 53 صفحه می باشد 

جرم رفتاري است كه توسط قانون بزه يا خطايي عمومي تلقي و منع شده است و ازاين رو ، در صورت وقوع ، پس از پيگرد و دادرسي كيفري ، قابل مجازات است . براي تحقق رابطة‌اجتماعي مجرمامه سه ركن : 1- عنصر قانوني 2- عنصر ماده و 3 عنصر معنوي بايد جمع شود

يكي از انواع و اشكال جرايم ، «‌جرم سياسي » است . تفكيك بين جرايم سياسي و جرايم عمومي وعادي تا انقلاب فرانسه (1789) ناشناخته بود. با توجه به ارزشي كه ملت هاي گوناگون براي حاكميت خود قائل بوده اند و با توجه به تلاش حكام در جهت حفظ قدرت و حاكميت خود ، جرايمي كه ماهيت سياسي داشت و به نحوي مربوط به شاهان و سلاطين و امپراطوران مي شد با شديدترين و هولناك ترين مجازات ها مواجه بود . و گاه نه فقط مجرم سياسي ، بلكه خانواده و نياز و مال و منال و خلاصه هستي او ، فديه و قرباني عمل و اقدام مجرم مي گرديد .

البته به مرور ايام اين تفكر به وجود آمد كه مجرمين سياسي ، به دليل برخورداري از انگيزة شرافتمندانه،‌مستحق برخوردي حاضر و عطوفت آميز مي باشند . بنابراين تخفيف ها و مساعدت هايي براي اين قبيل مجرمين از قبيل عدم اجبار آنها به انجام كار در زندان و يا پوشيدن لباس مخصوص زندانيان ، عدم امكان استرداد آنها به كشورهاي متقاضي استرداد ، لزوم وجود هيأت منصفه در رسيدگي به جرايم آنها ، فقدان محدوديت در مورد اعطاي عضو به آنان ، عدم اجراي مقررات مراجع به تكرار جرم در مورد آنها ، اعاده حيثيت سريعتر نسبت به مجرمين عادي و نظاير آنها در قوانين موضوعه پيش بيني شده است .

در ايران به رغم اهميت موضوع جرم سياسي ، در مورد اين جرم نسبت به ساير جرايم ، تخفيفات جزايي و جرم شناسي اندكي انجام گرفته است .

همين عامل ، نگارنده را بر آن داشت تا براي كار تحقيقي خود موضوع جرم شناسي را برگزيند و در اين باره پژوهشي بعمل آورد . البته به دليل تحقيقات اندك ، در راه انجام اين پژوهش مشكلات و موانعي از جمله كمبود منابع وجود داشته كه اميد است استاد محترم با علم به اين مشكلات و موانع تحقيق حاضر را مورد ارزيابي قرار دهند .

بي ترديد بدون همكاري و مساعدت مجموعه‌اي از عوامل دخيل امكان اين پژوهش وجود نداشت . در اينجا سزاوار است از راهنمايي ها، تلاش ها و ارشادات استاد درس جناب آقاي دكتر امامي تشكر و قدرداني كرد . همچنين از مسئولين و كارمندان كتابخانه هاي دانشگاه يزد ، مجتمع علوم انساني دانشگاه يزد ، دانشكده الهيات ميبد كه بعضي منابع مربوط به اين پژوهش در اختيارم گذاشتند و كساني كه كار تايپ و صحافي اين تحقق را به عهده گرفتند و نيز پدرم كه امكان اخذ پاره‌اي مطالب از سايت هاي اينترنتي را برايم فراهم كرده و در انتخاب اين موضوع كمكم كردند و سپاسگزاري و قدر داني مي نمايم .

مسلماً اين پژوهش همراه با كاستي ها و ضعف هايي است اما اميدوارم كه استاد محترم به عنوان يك كار اوليه و مقدماتي كمبودها را ناديده و از اين طريق بستري براي كارهاي عميق‌تر بعدي فراهم شود .

مقدمه :

تفكيك بين جرايم سياسي ، و جرايم عمومي و عادي ، تا انقلاب فرانسه (1789) نه تنها ناشناخته بود ، بلكه ، قبل از آن تاريخ ،‌جز در برخي حكومتها آن هم به صورتي بسيار محدود ، نامي از جرم سياسي برده نمي شد، ولي در عوض جرايمي كه ماهيت سياسي داشت و به نحوي مربوط به شاهان و سلاطين و امپراطوران مي شد ، با شديدترين و هولناك ترين مجازاتها ، مواجه بود . و گاه نه فقط مجرم سياسي ، بلكه خانواده و تبار و مال و منال و خلاصه هستي او ، فديه و قرباني عمل واقدام مجرم مي گرديد .

از انقلاب فرانسه به بعد ، اندك اندك با ظهور و بروز مكاتب طرفدار فرد « جرم سياسي » ماهيت و هويت مستقل پيدا كرد و سالها به عنوان اماره و نشاني از رشد ، و مترقي بودن و آزاديخواه بودن تلقي مي شد و همين سير به تدريج در ساير كشورها ادامه يافت و زماني جرم سياسي و تفكيك آن از ساير جرايم سخن روز شد .

طرح مقوله جرم سياسي و تفكيك آن از جرايم عادي و عمومي كه قرآن كريم و روايات و فقه غني و سرشار اسلام ، هزار و اندي سال پيش ، يعني درست زماني كه وحشتناك ترين مجازاتها در كمين مجرمان سياسي بود ، بدان پرداخته و مزاياي چشمگير و قابل توجهي به مجرمان سياسي داده بود .

همين انگيزه ،‌باعث كشش و كوششي بود كه دقت و تحقيق در اطراف و جوانب «‌جرم سياسي » را سبب مي شد .

قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران نيز ، اصلي را به « جرم سياسي و مطبوعاتي » اختصاص داده كه مقرر مي دارد :

«‌رسيدگي به جرايم سياسي و مطبوعاتي علني است و با حضور هيأت منصفه در محاكم دادگستري ، صورت مي گيرد . نحوه انتخاب ، شرايط ، اختيارات هيأت منصفه و تعريف جرم سياسي را ، قانون بر اساس موازين اسلامي معين مي كند.»

فصل اول :‌كليات

بخش اول: تعريف جرم شناسي [1]

جرم شناسي دانش نوساخته‌اي است كه دوران كودكي خود را مي‌گذراند . سده‌اي پيش نيست كه اين دانش تجربي و تركيبي از مقام پند او تفكر و انديشه و گفتار فارغ گرديده و به عمل پيوسته وذهني بودن به عيني شدن درآمده و راه امعان نظر ، تجديد ،‌آزمون و سنجش را در پيش گرفته است .

جرم شناسي يكي از جالب ترين وارزنده ترين و انساني ترين و مقدس ترين و پرثمرترين رشته هاي دانش است.

جرم شناسي يكي از جلوه هاي با شكوه و درخشان كنجكاوي ژرف و گسترده و همه جانبه دانشمندان و متخصصان بشر دوست است . جرم شناسي ، دراين كنجكاوي ، همه دانشهاي تجربي و انساني از روانشناسي ، روانپزشكي، زيست شناسي ، جامعه شناسي ، علوم پرورشي ، تاريخ ؛ فرهنگ ملي ، اقتصاد ، آمار ، بوم شناسي و رشته هاي ديگر از علوم را براي سعادت انساني و جامعه به خدمت خود درآورده است .

عالي ترين هدف هر جامعه پيشرو متكي بر ارزشهاي اخلاقي ،شناخت انسان‌ اين موجود ناشناخته و فراهم كردن بهترين شرايط تجلي حديث و نبوغ و خلاقيت و اعتماد معنوي و تأمين رشد هرچه بيشتر اخلاقي و سعادت اجتماعي آن جامعه متعالي است .

در اين زمينه جرم شناسي ، در ميان همه دانشها ، از لحاظ جامعيت مقامي ويژه و والا دارد و مضافاً آنكه انسان و سعادت و سربلندي او هدف نمائي انديشه كار جرم شناسي است .

[1]- كي نيا ، مهدي ، مباني جرم شناسي ، جلد اول ، ( تهران )، انتشارات دانشگاه تهران ، 1382، چاپ ششم ، ص يك.