این متن شامل 170 صفحه می باشد

ورزش و تربيت بدني و اصولاً فعاليت هاي جسماني در دنياي امروز نه تنها به دليل داشتن اثرات تربيتي و بهداشتي بلکه به دليل نياز انسان به حرکت و فعاليت داراي موقعيت هاي ممتازي مي باشد.

ورزش به عنوان يک رفتار مرتبط با سلامتي و نشاط مورد توجه و امعان نظر مي باشد، به گونه اي که بسياري از مؤسسات زيبايي و سلامتي در نقاط مختلف دنيا، با استفاده از علوم روان شناختي و جامعه شناختي پيرامون علل و عوامل گرايش و مشارکت در فعاليت هاي بدني و نيز شناسايي عوامل مؤثر بر آن تحقيقات دامنه داري را آغاز نموده اند.

تحقيقات انجام شده در مورد اثر فعاليت هاي ورزشي بر سلامتي جسمي و رواني، طول عمر، شادابي، گسترش روابط اجتماعي، غني سازي اوقات فراغت باعث شده تا مشارکت مردم در ورزش ها و به ويژه شرکت آنها در انواع ورزش هاي همگاني در جهان افزايش يابد و به همين دليل است که امروز اغلب کشورهاي پيشرفته جهان در برنامه ريزي و سازماندهي ورزش همگاني کشور خود با ديگر کشورها رقابت مي کنند و مرتباً در حال ارايه برنامه هاي خلاق براي رشد اين ورزش هستند. بديهي است هر کشوري از اين موج فزاينده عقب بيافتد، به هيچ وجه نمي تواند خلاء ايجاد شده را پر نمايد و نهايتاً تفاوت ها در بهره وري از تأثيرات ورزش و فعاليت هاي حرکتي روشن و واضح خواهند بود.

در پژوهشي که در دانمارک انجام شده معلوم گرديد انگيزه مردم از شرکت در فعاليت هاي ورزشي، رسيدن به درجات بالا و دستيابي به شعار المپيک (سريع تر، بالاتر و قوي تر) نيست بلکه تندرستي، نشاط و روابط اجتماعي دلايل مهم شرکت در ورزش اند (لارسن گراد[1]، 2002).

اين پژوهش با اولويت سنجي چنين موضوعي و با در نظر گرفتن اهميت مضاعف ورزش همگاني براي عموم مردم درصدد است تا در نخستين گام هاي اعتلاي فرهنگ ورزش همگاني سهيم باشد. زيرا ارتقاي فرهنگ مشارکت هاي ورزشي، مستلزم نگرش علمي افراد نسبت به ورزش و بهره مندي مفيد و مؤثر از آن مي باشد. هدف پژوهش حاضر سنجش انگيزه مردم از مشارکت در ورزش همگاني باشد، لذا شناخت اين عوامل و مقايسه آن در زنان و مردان شرکت کننده شايد بتواند زمينه هاي لازم را براي توسعه هرچه بيشتر این ورزش که يک تقاضا و نياز اجتماعي است فراهم آورد.

بيان مسأله

بدون شک سلامت يک جامعه به ميزان گرايش مردم به فعاليت هاي سالم ورزشي و تحرک جسمي آن ها وابسته است و به طور يقين تربيت بدني و ورزش يکي از سالم ترين و مفيدترين فعاليت هايي است که افراد جامعه مي توانند در اوقات فراغت به آن روي آورند.

ايجاد انگيزه در اقشار مختلف مردم براي انجام فعاليت هاي ورزشي امکانات وسيعي را طلب مي نمايد و در صورتي که اين علاقه در بين جامعه ايجاد شود، بسياري از ناهنجاري هاي اجتماعي از بين خواهد رفت، اعتياد و فساد اجتماعي کم خواهد شد. همچنين نسل هاي آينده از نظر قواي ذهني و استعدادهاي بدني در سطح بالاتري قرار خواهند گرفت و توانايي مبارزه با مشکلات اجتماعي و تحمل در مقابل سختي ها در نزد افراد افزايش خواهد يافت (کوزه چيان ، 1380) .

ورزش و فعاليت هاي بدني وسيله ارزشمندي است که امروزه پرکننده بخش اعظم اوقات فراغت ميليون ها نفر از مردم جهان است. اوقات فراغت فرصت بسيار مناسب و مطلوبي جهت پرداختن به ورزش است. تقاضا براي خدمات فراغتي و تفريحي در طي پانزده سال گذشته طوري توسعه يافته که بخش هاي خصوصي و همگاني آن شش ميليون شغل را به خود اختصاص داده است (ويد[2] ، 1995).

قرن بيستم به زعم رئيس انجمن بين المللي ورزش همگاني سلامت و آمادگي جسماني، قرن ورزش المپيکي بود و قرن بيست و يکم قرن ورزش همگاني و تفريحي است. در روسيه مردم علاقه خود را از ورزش هاي شديد و تماشاي فعاليت هاي ورزشي به تفريحات آخر هفته و فعاليت در فضاهاي ورزشي – تفريحي معطوف کرده اند (ديوس[3]، 2000) .

مطالعات تفضيلي توسعه ورزش همگاني و تفريحي در سازمان تربيت بدني جمهوري اسلامي ايران نشان مي دهد که تاکنون آمار دقيقي از تعداد افرادي که در ايران به ورزش همگاني مي پردازند در دسترس نمي باشد (سازمان تربيت بدني جمهوري اسلامي ايران، 1382).

در حالي که در دانمارک تأکيد دولت از فعاليت هاي رقابتي به سمت ورزش هاي آزاد تغيير کرده است. برنامه ريزان و سياست گذاران ورزش کشور نمي دانند که مردم چه فعاليت هايي را در اولويت مي دانند؟ آيا علاقه و نياز مردم به ورزش همگاني است يا رقابتي؟ با شناخت ماهيت ورزش و نيازهاي اجتماعي برنامه ريزي براي آن کاملاً روشن مي شود.

براي برنامه ريزي اصولي ورزش همگاني در ميان اقشار مختلف جامعه، بررسي علل گرايش افراد به اين ورزش، به عنوان يکي از راهکارهاي ممکن در اين مقطع زماني به حساب مي آيد. لذا اين پژوهش به دنبال پاسخ به اين سوال است که انگیزه مردان و زنان از پرداختن به ورزش همگاني در شهر مشهد چه مي باشند و آيا بين انگیزه آنها در پرداختن به ورزش همگاني تفاوتي وجود دارد يا خير؟

به نظر مي رسد پاسخ به اين سوالات بتواند متخصصان اين رشته را براي ترسيم سياست و راهبردهاي مربوطه کمک نمايد.

ضرورت و اهميت پژوهش

سلامتي موهبت و وديعه اي الهي است و هر صاحب خردي با توجه به بيان مشهور «عقل سالم، در بدن سالم است» به تأثيرات متقابل روح و جسم بر يکديگر اذعان مي کند. اين موضوع از سوي بسياري از انديشمندان چون شيلر[4]، پستالوژي[5]، فروبل[6]، روسو[7] و … تأکيد شده است. تاليران[8] معتقد است «جسم انسان حقي براي تربيت دارد که با انجام ورزش اين حق ادا مي شود» (جاويد، 1351).

جوامع با ديدگاه هاي متفاوت به ورزش نگاه کرده اند مثلاً توجه برخي از تمدن ها به اين پديده، انگيزه نظامي بود، برخي ديگر تنها به منظور پر کردن اوقات فراغت و به مثابه يک تفريح به آن نگاه کرده اند و در پاره اي از تمدن ها به عنوان شيوه اي تربيتي به کار گرفته شده است.

افراد جوامع نيز با انگيزه هاي متفاوت به ورزش پرداخته اند. بعضي از افراد انگيزه شرکت در ورزش به ويژه ورزش همگاني را کسب نشاط و احساس لذت، بعضي به منظور حفظ سلامتي و ايجاد مصونيت از ابتلا به بيماريها، برخي خصيصه فرح بخش بودن آن و گروهي نيز تعاملات اجتماعي و ارضاي نياز تعلق به گروه را علت گرايش فرد به ورزش مي دانند.

ورزش در نزد بسياري از افراد جامعه در ذات خود فعاليتي ارزشمند، مثبت و مفيد ارزيابي مي شود و بدين لحاظ، انتظار مي رود که اعضاي جامعه ضمن تأييد ورزش در بعد نظري، به بعد عملي نيز با مشارکت ورزشي و انجام فعاليت هاي فيزيکي بر اين نظريه صحت گذارده و فاصله ميان نظر و عمل را به حداقل برسانند. مشاهدات تجربي حاکي از آن است که در جامعه ما مشارکت هاي ورزشي مردم در مقايسه با سال هاي قبل رشد محسوسي داشته است. اما اين رشد در مقايسه با مشارکت هاي ورزشي مردم ساير کشورها قابل ملاحظه نيست و رسيدن به سطح مطلوب، تلاش هاي بيشتري را مي طلبد (قره، 1382).

اگر هدف از مشارکت در ورزش همگانی کسب تندرستی در همه ابعاد آن بدانیم، انگیزش را عامل مهمی برای دسترسی به این هدف باید نام برد. برای مثال، انشل[9] (1993) انگیزش را عاملی برای انتخاب و جهت دادن به رفتار و پایداری تا رسیدن به هدف تعریف می کند. بنابراین با توجه به نقش انگیزش در تحقق هدف، محقق هدف پژوهش حاضر را شناخت انگیزه های زنان و مردان برای شرکت در ورزش همگانی می داند و برای دستیابی به این هدف فرضیه های پژوهش را مورد آزمون قرار می دهد.

[1]. Larsen

[2]. wade

[3]. Davis , B

[4]. Shiler

[5].pestalozzi

[6]. Forbel

[7]. Roussau

[8]. Taleiran

[9]. Anshel