این متن شامل 32 صفحه می باشد
نگارگری؛جریانیدرمتنفرهنگایرانی
دورانرونقهنردرعصرصفویهدردارالسلطنههایشهرهاییچوناصفهانوقزوینوتبریزكهدرآندورانمركزیتبهحسابمیآمدند،ماجراهاییداردكهدرتاریخبهثبترسیدهاست.امادورانزوالوپراكندگیهنروحرمانودربهدریهنرمندانتحتالحمایهدارالسلطنههایآندوران،پسازافولعصرصفویهداستانجالبتریداردكهدرنهایتبهرهاییموازینهنرازقیددرباروگسترشآنبهاعماقجامعهانجامید.پسازافولحكومتصفویهواستقرارسلسلهافشاریهومرگنادروایجادهرجومرجدركشورومتعاقبآنبهرویكارآمدنكریمخانزندوسلطهآغامحمدخانواستقرارسلسلهقاجاریهپساززوالعصرزندیه؛نگارگریایرانینیزدستخوشتغییراتوتحولاتیدرنوعنگاه،موادومصالح،رویكردهایاجتماعیوهمچنینطرزارائهوتكنیكمیشود.
آنتوجهواهمیتیكهشاهانصفویبرایهنروهنرمندقائلبودند،ازسویكریمخانزندنسبتبههنرمندانصورتنگرفت،درنتیجههنرمندانكهحمایتدربارورونقاقتصادیدورانصفویهراازدستدادهبودند،ناگزیرشدندبهطبقاتپائینتروبرخیاشرافبافرهنگوبهویژهبهسمتطبقاتمتوسطجامعهگرایشپیداكنند.
اینرویكردتازهدرهنر،ناشیازحضورمخاطبانتازهایبودكههنرمندانبایدباسطحسلیقهوروحیاتآنانخودراهماهنگسازند.
درستاستكهمخاطبانبرخاستهازطبقاتمتوسطشهریتوقعاتزیباشناسانهنازلترینسبتبهدرباریانداشتند،اماایناختلافسطح،تنهابهحذفبرخیآرایههاوتزییناتظاهریمنجرشد.لذاعنصرمردمیوذوقعامیانهراجایگزیندرخششبصریوذوقفئودالیپیشینساخت.
ازدروناینگرایشتازهكهباروانجمعیتودههاهماهنگبودونوعیعامیانگیبیسابقهرابهنگارگریایرانیواردساختهبود؛چیزیبهدستآمدكهقرنهادرپشتدیواردارالسلطنههاودردرونسینهمردمانعادیحبسشدهبود:آنچیز،عشقسوزانمردمبهحماسههایملیدرقالبشعروهمچنینایمانآنانبهشورنهفتهدرفلسفهعاشورابود.
حالادیگر،نبضدگرگونیآشكارادرقلبشهرهامیتپید.برخیازهنرمنداننیزهمنفسبامردم،گوشبهنقلنقالانسپردهوقهوهخانهرابهدارالسلطنهترجیحدادند.
درفرایندعبورازنگارگریعصرصفویهتادورانقاجاریه،تغییراتیتدریجیدرشگردها،ابزاركارونوعنگاهدرنقاشیایرانیپدیدآمد.
نشانههایاینتغییراترامیتواندررواجیافتننوعیشمایلكشیردیابیكردكهدردلخودیكهنرقصهگووروایتگرموسومبه»نقاشیقهوهخانهای»راپرورانید.نكتهحائزاهمیتآنجاستكهبهخاطرداشتهباشیمكهازصفویهبهاینسو،نقاشیاروپاییآرامآرامبهجامعهایرانیراهپیدامیكندوهنرمندایرانی،بیآنكهچشمبستهبهپذیرشوتقلید«ایسم»هایهنرغربیبپردازد؛صرفاًازابزارهایجدیدیمثلرنگوروغنوبومبهرهگرفت.
اماآنچهراكهبااینلوازموارداتینقشكرد،ازفرهنگملیودینی،ازایمان،احساسوتخیلوادبوتاریخخودشسرشاربود.بهگواهتاریخهنر،تاقبلازصفویهدرمیاننقاشانمارنگوروغنوبوممورداستفادهقرارنمیگرفتهاست.
سلسلههایپادشاهیباغرورملیوایمانمردمكاریكردهبودندكهوقتیصحنهبرایتركیدنبغضهایخفهدرسینههافراهمشد،جریانیدرمتنفرهنگایرانیپدیدآمدكهنظیرشرادرهیچفرهنگینمیتوانسراغگرفت.بغضتاریخباصدایخستهنقالانمیتركیدودستنقاشانبهجایزینتگریپرزرقوبرقبهنقشكردنظالمانواشقیاپرداختوپاكانروزگارراباچهرههاینورانیوروحعدالتجوییدرمركزپردهبهتصویركشید.«مقاتلخوانی»كهشیونشیعیانمؤمنبرستمیزیدیاناستازحنجرهنقالانوپردهخوانانبرهركویوبرزنیخواندهمیشد.نگارگراننیزبهترسیماینشیونودادخواهیمؤمنانهمیپرداختند.
افشاروزندوقاجارآمدندورفتند...امادراعماقفرهنگاینمردمان،مقاتلخوانیونقالیونقاشیقهوهخانهایسربرآورد.
«نگارگرانرسمی»كههموارهدرقرونواعصارسردرآستاندارالسلطنههاداشتند،بهتدریجدرموجعظیممردمانباایمانوسادهایكهدرپشتدیوارهایدارالسطنهها،قصههاوغصههاورنجهاوآمالوآرزوهایخودراسینهبهسینهوباجانسختیحفظمیكردند؛محوشدند.
مردمكهدربیخگوشخودودرفضایگرموصمیمیقهوهخانه،»نگارگرانحقیقی»خودرابازمییافتند،چیزیرادرگذرگاههاوكوچهپسكوچههایشهرهابهوجودآوردندكههرگز،حتیتااینلحظهآنطوركهشایستهاست،موردتبلیغقرارنگرفتهاست.درحالیكهدراروپایقرننوزدهمودرشهرپاریس،كافهمولنروژكهپاتوقرقاصههاونقاشانپاریسیبود،بهتاریخمكتوبهنرپیوستهاستوهمهدانشجویانهنردرهمهجایدنیاباایننامومسائلاطرافآنآشناهستند.
وقتیكهنقاشهنرمندهموطناترانشناسی،آشناییبا»لوترك»نقاشفرانسویوپاتوقمولنروژبهبرگیازخاطراتهنرتبدیلمیشود.آشناییبانقاشقابلیمثللوتركخیلیهمضروریاست،امادرداینجاستكهكسیحسینقوللرآغاسیرانمیشناسد.
مبلغ قابل پرداخت 21,000 تومان
برچسب های مهم
