این متن شامل 90 صفحه می باشد 

سالها تصور ميشد كه هوش افراد[1]، موفقيت آنان را در زندگي تعيين مي كند، مدارس براي ثبت نام دانش آموزان در برنامه هاي مختلف و همچنين شركتها و كارفرما پايان براي انتخاب افراد، از آزمون هوش استفاده مي كردند. ولي در ده سال اخير، محققان دريافته اند كه هوش بهر، تنها شاخص موفقيت افراد نيست. اكنون هوش هيجاني[2] است كه بعنوان شاخص ديگر موفقيت افراد محسوب مي شود. (سموعي،1382).

هوش هيجاني، نوع ديگر باهوش بودن است و شامل درك احساسات خود، براي تصميم گيري مناسب در زندگي است. هوش هيجاني توانايي كنترل حالتهاي اضطراب آور و كنترل واكنش هاست. اين به معني پر انگيزه و اميدوار بودن به كار و رسيدن به اهداف است. بطور كلي، هوش هيجاني يك مهارت اجتماعي است، و شامل همكاري با ساير مردم، كاربرد احساسات در روابط و توانايي رهبري ساير افراد مي باشد. (گلمن،1999)[3].

هم چنين هوش هيجاني، در موفقيت زندگي فردي و اجتماعي انسانها اهميت دارد. موفقيتهاي زندگي حرفه اي 20 درصد به بهره هوشي و 80 درصد به هوش هيجاني بستگي دارد. ( كاظمي، 1385).

لذا يكي از هدفهاي عهده هر علم اندازه گيري پديده هاي مورد نظر دادن جنبه كمي به آنهاست. وقتي پديده اي را با اعداد و ارقام نشان ميدهم براحتي مي توانيم آن را طبقه بندي و قوانيني درباره آن وضع كنيم كه در علم روانشناسي اصطلاحاً روان سنجي ناميده مي شود. يعني بهره گيري از آزمونهاي رواني براي اندازه گيري تواناييهاي ذهني. (فرجيان1375، گنجي 1370).

به علاوه با ارزيابي هوش هيجاني ميتوان ميزان موفقيتهاي فرد را در زندگي فردي و اجتماعي پيش بيني كرد. (قمراني و جعفري 1383).

بنابراين با توجه به اهميت هوش هيجاني در زندگي لزوم دسترسي به ابزار سنجش مناسب در اين زمينه وجود دارد كه متناسب با فرهنگ و جامعة ايراني قابل كاربرد باشد. در اين زمينه ضمن جستجو در منابع اطلاعاتي پرسشنامه هوش هيجاني بار- اُن[4] به دليل جامعيت و سادگي انتخاب گرديد.

بيان مسأله

با توجه به اينكه هوش هيجاني بر سلامت حافظه و نيروي عقل، ادراك، معنا بخشي تجربه ها، داوري صحيح، تصميم گيري مناسب و رشد رواني- اجتماعي فرد تأثير چشمگير ميگذارد، لذا افرادي كه داراي هوش هيجاني بالايي هستند قدرت بيشتري براي سازگاري با مسائل جديد روزانه دارند. هم چنين هوش هيجاني بالا با برون گرايي، انعطاف پذيري، دلپذير و با توان بودن، هماهنگ كردن احساسات مختلف، شناسايي اين احساسات و تأثير آنها بر مغز و رفتار همبستگي دارد. در مقابل هوش هيجاني پايين با رفتارهاي مسئله ساز دروني، سطح پايين همدلي، ناتواني در تنظيم خلق و خو، افسرده خويي، اعتياد به الكل و مواد مخدر، انحرافات جنسي، تخريب دارايي، دزدي و پرخاشگري همراه است. ( قمراني و جعفري، 1383).

بنابراين هوش هيجاني داراي ابعاد و مؤلفه هايي كه ممكن است فرهنگ بسته باشد. به عبارتي تحت تأثير الگوها و باورهاي فردي و جمعي گروههاي اجتماعي مختلف، معاني و تعابير مختلفي از آن استنباط شود. به علاوه هر مشاور و روانشناس باليني بايد با روشهاي انتخاب، اجرا، تفسير نتايج آزمون ها آشنا باشد. اگر آزمون بطور صحيح انتخاب، اجرا و تفسير شود، مي تواند به يافتن راه حلي براي مشكل مراجع، كمك كند. در غير اينصورت نتيجه اي جز اتلاف وقت و گمراهي مشاور در كمك به مراجع نخواهد داشت. (شفيع آبادي، 1370).

در اين مهم بايد از ابزارهايي استفاده كرد كه قابليت كاربردي در محيطهاي مختلف از حيث فرهنگي را داشته باشد و براساس جامعه اي كه فرد در آن زندگي مي كند هنجار شود. لذا با توجه به اينكه اصل پرسشنامه هوش هيجاني بار- اُن متعلق به فرهنگ غربي است، ‌لازم است با جامعه ايراني و طبقات مختلف آن هنجار شود. به دليل تنوع فرهنگي در كشور، ما نيازمند هنجار شهري براي اين آزمون هستيم. تا به اين پاسخ برسيم كه آيا پرسشنامه مذكور از لحاظ شاخص‌هاي روان سنجي قابليت كاربرد در جمعيت دانش آموزي را دارد؟

اهميت و ضرورت تحقيق

آشنايي با تئوري هوش هيجاني، ديدگاه جديدي دربارة پيش بيني عوامل مؤثر بر موفقيت و هم چنين پيشگيري اوليه از اختلالات رواني فراهم مي كند، كه تكميل كننده علوم شناختي، علوم اعصاب و رشد كودك است. از هوش هيجاني در زمينه هاي آسيب شناسي رواني و تعليم و تربيت، روابط ميان فردي، رضايت حرفه اي، هوش و شغل، سلامت جسمي، فعاليتهاي اقتصادي و تجاري، بهزيستي رواني مي شود صحبت به ميان آورد. ( حسيني حسين آبادي 1383، سياروچي و همكاران2001، مختاري پور 1381).

لذا با توجه به گستردگي حيطه هوش هيجاني و تأثير آن در زندگي انسانها ضرورت دارد كه آزموني با توجه به فرهنگ و جامعه ايراني هنجار شود. بنابراين اهميت پژوهش حاضر، اين است كه بتوان با هنجار نمودن يك پرسشنامه هوش هيجاني در جامعه مورد نظر كمكي هر چند اندك به دانش آموزاني كه در سنين حساس قرار دارند، و اغلب براي انتخاب راه و روش زندگي آينده، به خود شناسي بيشتر نياز دارند، ارائه كرد. اين پرسشنامه ميتواند براي روان سنجها، روان شناسان باليني، مشاوران و روان درمانگران، در تشخيص و درمان كاربرد فراواني داشته باشد. با هنجار كردن پرسشنامه مزبور مشاوران دبيرستانها و همچنين مراكز مشاوره و بهداشتي و درماني مستقر در يزد، قادر خواهند بود كه تا حدي دانش آموزان و جوانان داراي هوش هيجاني پايين را شناسايي كرده و اقدامات بعدي كه ميتواند شامل اجراي آزمونهاي تخصصي تر، استفاده از روشهاي آموزش مناسب، اقدامات مشاورة روانشاختي و مدد كاري لازم و غيره شود را بكار گيرند. همچنين مسئولين مشاوره را بر اين موضوع كه مشكلات دانش آموزان و جوانان بيشتر حول چه محورهايي قرار دارد واقف سازد. بنابراين رهنمودهايي براي آنان جهت برگزاري دوره‌هايي براي آموزش و تعليم و درمان و حل مشكلات براي مشاوران فراهم آورد كه اين امر مي تواند مفيد و اثر بخش باشد.

اهداف پژوهش

الف) هدف كلي

هدف اصلي تحقيق هنجار يابي فرم كوتاه شده پرسشنامه هيجاني بار- اُن در جامعه دانش آموزان مقطع پيش دانشگاهي ناحيه ي دو آموزش و پرورش شهر يزد در سال تحصيلي 87- 1386 مي‌باشد.

ب) اهداف جزئي

مهمترين اهداف جزيي تحقيق به شرح زير است:

- بررسي همبستگي مواد آزمون با هم و با نمره كل آزمون

- بررسي همبستگي خرده مقياس هاي آزمون با يكديگر

- بررسي پايايي پرسشنامه بار- اُن در جامعه مورد تحقيق

- بررسي پايايي خرده مقياس هاي آزمون قبل از تحليل

- بررسي پايايي خرده مقياس هاي آزمون بعد از حذف سئوالات نامناسب

[1]- inTelligence QuoTient

[2]- EmoTional QuoTient

[3]- Goleman

[4]- Bar-on