این متن شامل 8 صفحه می باشد 

كرمان، اين خطه خشك و گرم، اما كهنسال و پهناور، كه در طول تاريخ دراز و پرحادثه خود سمبل و مظهر مقاومت در برابر تهاجم شناخته شده و از حمله مغول ها و تيموريان گرفته تا تهاجم آغامحمدخان قاجار لطماتي سنگين ديده، يكي از قديمي ترين كانون هاي مدنيت به شمار مي آيد كه كشف دست ساخته هاي متنوع سنگي، سفالي و فلزي بازمانده از هزاره پنجم پيش از ميلاد مسيح در تپه ها و دشت هاي آن همچنين به دست آمدن آثار گوناگون هنري و صنعتي در تپه يحيي، تل ابليس، آقوس شهداد، ويرانه هاي شهر دقيانوس جيرفت و.. .گواه ظهور اولين تجليات زندگي اجتماعي در اين پهنه از زمين است و بقاياي آبادي ها و قلعه هاي كوچك و بزرگ در حاشيه روستاها و شهرهاي آن استان نشان مي دهد اين منطقه كه در الواح سومري با عنوان ماگان مورد اشاره قرار گرفته، از قديم الايام كشاورزي، صنعت و هنر پيشرفته اي داشته و با ديگر جوامع و تمدن ها از جمله تمدن هاي بين النهرين، ماوراءالنهر و دره سند رابطه داشته و جزو سرزمين هاي با اهميتي بوده كه قرار داشتن بنادر، جزاير و سواحل جنوب شرقي در نزديكي آن بر اهميتش مي افزوده است .
كرمان، به موازات تمام ويژگي هاي ديگرش كه آن را از بقيه نقاط ايران متمايز مي كند و باعث شده تا شخصيتي چون شاه نعمت الله ولي آن را «دل عالم» بنامد و به كرماني بودن خود فخر بفروشد، اين امتياز را هم دارد كه مردم سخت كوش و صبور آن، از هزاران سال پيش، به موازات ساير فعاليت هاي اقتصادي و اجتماعي، به تهيه و توليد انواع فرآورده هاي صنايع دستي نيز اشتغال داشته اند و هر چند توانسته اند در زمينه قالي بافي ، شال بافي و ترمه بافي شهرتي جهاني كسب كنند، بنابراين پته هاي كرماني، كه سرپنجه هاي هنرمند زنان و دختران خانه دار نقش سرو شكسته (بوته جقه) را بر آن مي زنند و از قرن ها پيش تا كنون، در برابر تندباد هيچ حادثه اي سر خم نكرده و استوار ايستاده نيز، ارزش هاي هنري و كاربردي متعددي دارد كه آسان نمي توان از آن گذشت .
اين هنر كه ريشه در تاريخ و گذشته فرهنگي كرمان دارد و هم اينك توليدش در كرمان، سيرجان، رفسنجان و برخي از ديگر نقاط استان كرمان رايج است، همانند ساير رشته هاي صنايع دستي سابقه توليد مشخصي ندارد و به صراحت و دقت نمي توان گفت از چه هنگام در منطقه شروع شده . به همين دليل، هر يك از دست اندركاران پيدايي آن را به يكي از افسانه هاي بومي مرتبط مي كنند. متاسفانه به دليل آسيب پذيري منسوجات در برابر عوامل جوي، در موزه هاي داخلي و خارجي نيز نمونه هايي تاريخي از پته، كه بتواند راهگشايي به كشف سابقه اين هنر- صنعت باشد، وجود ندارد و قديمي ترين قطعه پته اي كه هم اكنون يافت مي شود روپوش مقبره شاه نعمت الله ولي در ماهان است كه 355 سانتي متر طول و 210 سانتي متر عرض دارد و سال 1285 قمري، به واسطه دو سال كار مداوم 16 زن پته دوز كرماني دوخته شده است .
پته چيست؟
پته دوزي كه مشابه آن در هيچ يك از مناطق ديگر كشور به چشم نمي خورد، نوعي از رودوزي هاي ايراني است كه طي آن تمام سطح پارچه به وسيله بخيه هاي نخي رنگين پوشيده مي شود و دست اندركاران توليدش زنان و دختران خانه داري هستند كه در ايام فراغت از امور خانه داري، با كمك سوزن، نقوشي ذهني را كه ملهم از پندارها و بينش هاي شخصي شان است، بر زمينه پارچه پشمي ضخيمي به نام عريض مي نشانند .

مواد و مصالح پته دوزي
عريض، كه در گذشته از آن براي دوخت دامن ، كت و پالتو نيز استفاده مي شد، پارچه اي دستباف است كه پيش از اين، به وسيله دستگاه هاي بافندگي چوبي ، به رنگ هاي قرمز، سفيد، زرد و سبز در كارگاه هاي خانگي توليد مي شد و در سال هاي اخير، دستگاه هاي چوبي جاي خود را به دستگاه هاي تك فاز برقي داده است .نخ مصرفي زنان كرماني براي پته دوزي، ريس نام دارد كه از جنس پشم دستريس است . اين نوع نخ، توسط خود زنان دوزنده تهيه و معمولابه وسيله خود آنان، با استفاده از مواد رنگدار طبيعي، رنگرزي مي شود .
طرز تهيه پته
زنان پته دوز، براي تهيه يك قطعه پته، پس از بريدن عريض در ابعاد لازم براي محصولي كه قصد دوختش را دارند، ابتدا طرح مورد نظر خود را كه بيش تر ذهني و شامل برداشت هاي مينياتوري از طبيعت، به ويژه درخت سرو و انواع گل هاي نمادين است، بر روي كاغذ كالك ترسيم كرده و سپس در مرحله بعد كه به گرته زني شهرت دارد، خطوط طرح را به طور متناسب با سوزن سوراخ مي كنند . آنگاه، آن را بر روي عريض قرار داده و به نسبت رنگ عريضي كه براي دوخت انتخاب شده و اخيرا رنگ هاي كرم، سبز و سرمه اي را نيز شامل مي شود، روي كالك پودربچه، گچ نرم يا خاكه زغال مي ريزند .(براي انتقال نقش بر روي عريض تيره از خاك گچ يا پودر تالك و براي پارچه هاي روشن از خاك زغال استفاده مي شود) . در پايان، نقاط مشخص شده را با قلم و مركب چين، روي پارچه مشخص مي كنند .
مرحله بعدي كار پته دوزي را انتخاب نخ در رنگ ها و ضخامت هاي مختلف تشكيل مي دهد . در سال هاي گذشته رنگ غالب نقش ها را در پته هاي كرمان سياه، سبز تيره، آبي تيره، لاكي، سبز ماشي و.. . تشكيل مي داد . ولي در سال هاي اخير، با توجه به راه يافتن پته به بازارهاي خارج از كشور و به تناسب سليقه خريداران خارجي كه بيش تر متقاضي پته به رنگ هاي ملايم هستند، استفاده از رنگ هاي عنابي ، سبز روشن ، زرد، نارنجي، صورتي، و.. . نيز به پته دوزي راه يافته . با اين وجود پته هايي كه جهت عرضه در داخل كشور يا بازارهاي منطقه دوخته مي شود، همچنان رنگ هاي تند وتيره دارد . زيرا زنان پته دوز معتقدند به دليل آن كه طرح هاي پته، نه شلوغ است و نه هندسي، رنگ هاي روشن چندان جاذبه اي به محصول نمي دهد و تيره بودن رنگ ها ارتباط نقوش با همديگر را منطقي تر و قابل قبول تر مي كند .
پس از انتخاب و تهيه نخ ، پته دوز ابتدا جاي خطوط اصلي را سوزن مي زند . اين مرحله، به دليل آن كه نقوش به طور خطي دوخته مي شود به مرحله ساق دوزي معروف است . سپس داخل نقوش و متن پارچه، با اسلوب خاصي با بخيه هاي رنگين پر مي شود . كه اين مرحله از كار، به آب دوزي يا متن دوزي شهرت دارد . آخرين مرحله كار پته دوزي كه ضمنا مهم ترين مرحله نيز به حساب مي آيد، مرحله برگ دوزي و سايه زدن با نخ نازك پيرامون گل ها و نقش هاست كه معمولادر اطراف حاشيه و به صورت زيگزاك انجام مي شود و آن را پتك دوزي نيز مي نامند (پتك در زبان محلي به معني جوانه است.)
در آخرين مرحله و پس از اتمام دوخت، پته را شسته و با كمك دستگاه مخصوصي به نام نورد، اتو زده و آماده عرضه به بازار مي كنند .در حال حاضر پته دوزي روي سجاده ، جا قرآني ، پرده ، رويه كوسن ، زير ليواني ، پشتي، روميزي، روتختي، اشارپ، جلد جعبه دستمال كاغذي، بقچه، سوزني ، رويه دمپايي، كيف، جلد عينك، قوطي سيگار، بند دوربين و.. . انجام مي شود .
جايگاه پته در اقتصاد كرمان
متاسفانه در مورد تعداد شاغلان رشته پته دوزي، مانند ساير رشته هاي صنايع دستي، آماري دقيق و قابل استناد وجود ندارد . اما از آنجا كه گفته مي شود هم اكنون هفت هزار و 559 نفر از طريق صدور مجوزهاي دولتي و 250 نفر از طريق شركت هاي تعاوني در بخش صنايع دستي استان مشغول كار هستند، با توجه به اين كه قالي بافي و پته دوزي پر رونق ترين صنايع دستي استان را تشكيل مي دهد، مي توان چنين استنباط كرد كه عده زيادي از صنعتگران مورد اشاره پته دوز هستند و با توجه به ظرفيت و استعدادي كه در منطقه وجود دارد، اين نكته بديهي است كه اقدام جهت آموزش هنر پته دوزي و تاسيس شركت تعاوني، باعث رشد اين هنر - صنعت در سطح استان كرمان و احياي آن در مناطقي خواهد شد كه پته در آن افول كرده يا رو به فراموشي رفته است .
ويژگي پته دوزي، نسبت به بسياري از ديگر رشته هاي صنايع دستي و خانگي ارزش افزوده بسيار بالاي آن است . به اين معنا كه چون قسمت اعظم مراحل كار توسط زنان سوزن دوز انجام مي شود و خود آنان هستند كه پشم را مي ريسند، رنگرزي مي كنند و براي دوخت به كار مي برند، سهم دستمزد در قيمت تمام شده يك محصول بسيار بالاست و چنانچه به موازات آموزش دادن به نيروهاي جديد، كار بازاريابي براي اين فرآورده و همچنين پيدا كردن زمينه هاي جديدي براي كاربرد آن طرف توجه مسوولان نهادهاي ذيربط قرار گيرد، مي توان اميدوار بود كه فرصت هاي اشتغال بيش تري براي زنان و دختران استان فراهم و ضمن بالابردن توان اقتصادي