این متن شامل 57 صفحه می باشد
جنگ ايران وعراق بي شباهت به بسياري از جنگ‌هاي نوين، برآيند عوامل و متغيرهاي پيچيده و تاريخي، فرهنگي، سياسي و اعتقادي - ايدئولوژيك است. برخي از اين عوامل به اختلافات تاريخي و طولاني بين دو قوم ماد و آشور در عصر باستان و بعدها بين دو فرهنگ و دو ملت عرب و عجم باز مي‌گردد و برخي ديگر به تحولات سياسي، اجتماعي و نظامي در سطوح ملي، منطقه‌اي و بين المللي در مقطع زماني پيش از جنگ هشت ساله (1359-1367) مربوط مي‌شود. شناخت اين عوامل - اعم از عيني يا ذهني- زمينه‌ساز جنگ، به اندازة دستاورد و نتيجة جنگ به عنوان مجموعه‌اي از تصميمات سياسي و نظامي و فناوري كه در صحنه نبرد واقعي به كار گرفته مي‌شوند، مهم است. اساساً شروع جنگي بزرگ و طولاني بدون وجود عوامل تاريخي، فرهنگي و استراتژيك غير محتمل است. اين نوشتار خواهد كوشيد، چشم اندازي از تاريخچة اختلافات ايران و عراق از ابتدا تا وقوع "جنگ تحميلي" در 31 شهريور 1359 (22 سپتامبر 1980 م) را ترسيم كند.
به شهادت تاريخ، پيشينة اختلافات بين ايران و عراق به عصر باستان و اختلاف وتنش بين مادها و آشوريها باز مي‌گردد. در اين دوره، دو جنگ رسمي بين اين دو تمدن درگرفت كه در جنگ نخست (715 ق. م) آشوريها- ساكنان سرزمينهاي شمال عراق - براي اولين بار آشوريها را در سال (614-15 ق .م) شكست دادند و گسترة قلمرو خود را وسعت بخشيدند. در دوره هخامنشيان نيز، كوروش در سال 538 ق.م با تصرف بابل، - جنوب و مركز عراق فعلي - حكومت بين‌النهرين را منقرض كرد و تمام غرب آسيا از جمله سرتاسر سرزمين عراق فعلي را به قلمرو ايران ضميمه نمود. اين مناطق تا زمان حملة اسكندر مقدوني (335 ق .م) جزو قلمرو ايران باقي ماند.
در زمان اشكانيان و پارت‌ها نيز، بابل بار ديگر به تصرف پادشاهان اشكاني درآمد و اكثر سرزمينهاي از دست رفته در غرب ايران كه به تصرف اسكندر در آمده بود، به سرزمين ايران آن زمان پيوست. پادشاهان اشكاني تا سال (116.م)- زمان حمله روم- بر بين‌النهرين، تيسفون و سلوكيه حكمراني داشتند؛ حتي فرهاد سوم، پادشاه اشكاني، در سال 64 ق .م بابل را پايتخت دوم اشكانيان قرار داد.
در عصر ساسانيان، رقابت دو امپراطوري ايران و روم بر سر سرزمينهاي غرب آسيا شدت يافت. سرانجام شاپور اول، پادشاه ساساني، در سال 260 م روميان را شكست داد و شخص امپراطور - والرين - را اسير كرد و به جندي شاپور برد. به دنبال اين پيروزي، بار ديگر قلمرو ايران به تمام سرزمينهاي غرب آسيا گسترش يافت و تيسفون (مداين) به عنوان پايتخت رسمي زمستاني ساسانيان، به مدت چهار قرن (260-637 م) پايتخت رسمي ساسانيان باقي ماند. اين وضع تا ظهور اسلام ادامه داشت و ايرانيان بر بين‌النهرين حاكميت مطلق داشتند.(1)
با ظهور اسلام و در دوران خلفاي راشدين - 11-41 ق (632-660 م) - بويژه در دورة خليفة دوم كه حكومت اسلامي در عربستان (مكه و مدينه) تثبيت شده بود، اعراب مسلمان به سوي ايران حمله ور شدند و با شكست ارتش نيرومند ايران، به فرماندهي رستم فرخزاد، در جنگ قادسيه، و انقراض سلسلة ساساني، به سمت آسياي مركزي پيش رفتند. با شهادت حضرت علي (ع) در سال 41. ق، امويان قدرت خود را از شام (سوريه فعلي) به سراسر دنياي اسلام آن زمان گسترش دادند و حدود يك قرن (41-136 ق) بر آن حكم راندند. اما انحراف روز افزون خلفاي اموي از اسلام راستين سبب شد كه ايرانيان به طرفداري از آل علي (ع) كه در تمام دوره اموي به شدت مورد بي مهري قرار داشتند،به فرماندهي ابومسلم خراساني در سال 132 ق (747 م) عليه سلطة اموي قيام كنند و پس از حدود سه سال جنگ، در سال 136 ق (750 م)، حكومت امويان را منقرض كرده و عباسيان را به جاي آنها به خلافت بنشانند. عباسيان مركز خلافت را از دمشق (شام) به بغداد كه كاملاً تحت نفوذ و
مبلغ قابل پرداخت 21,000 تومان
برچسب های مهم
