این متن شامل 48 صفحه می باشد
حسابرسىبهمفهوماعمکلمهعبارتازهرگونهرسيدگىاستکهبهمنظورتائيديااظهارنظرنسبتبهدرستىهرگونهمدارکواسنادمالىتوسطشخصىمستقلازتهيهکنندهياتهيهکنندگانآنمدارکواسنادبهعملآيدـچنينرسيدگىعلاوهبرتجزيهوتحليلمدارکواسنادموردنظروتطبيقآنهابامستنداتاوليه،طبعاًشاملپژوهشدراطرافچگونگىمعاملاتىکهاسنادومدارکمذکورنشاندهندهٔنتايجحاصلهازآنهااستوبهطورکلىهرگونهاقدامىکهبراىنيلبههدففوقلازمباشدنيزخواهدبود.
پشتاينتعريفدنياىحرفهاىگستردهاىوجوددارد. درسيستماقتصادىامروزدنيا،انتقالوگزارشاطلاعاتمالىواقتصادىصحيحبهمراکزتصميمگيرىداراىاهميتىشگرفاست. يکىازخصوصياتايناقتصادگستردهوجودسازمانهاىبزرگدولتىوخصوصىاستکهباسرمايههاىهنگفتوگاهبسيارهنگفتفعاليتهاىاقتصادىبهخصوصىرادريکمنطقهيادرسرتاسرکشوروياحتىدراقصىنقاطجهانادارهمىکنند. براىمديرانىکهدررأساينسازمانهاىوسيع قراردارندامکاننظارتبرتمامجزئياتکاردرکارگاههاواداراتوشعبچنينمؤسساتبزرگىوجودندارد. وبنابراينناچارهستندداورىخودرانسبتبهنيکوبدجريانامور،وهمچنينتصميماتىراکهدررابطهباطرحهاوبرنامههاىآيندهاتخاذمىکنند،برمبناءگزارشهاىمالىواطلاعاتديگرىکهازناحيهٔدستگاهوياخارجازآنبهدستآنهامىرسدبنياننهند.
همچنينسهامدارانخُردودرشتکهاحتمالاًاندوختههاىسالياندرازخودرادراختيارشرکتهاىسهامىگوناگونمىگذارندبراىآگاهىازچگونگىادارهسرمايههاىخودواطمينانازدرستىعملوکارآئىمديرانوگردانندگاناموراينشرکتهاهيچوسيلهٔديگرىجزصورتهاىمالىوگزارشهاىساليانههيئتمديرهوتوضيحاتىکهممکناستدرمجمععمومىدراختيارسهامدارانقراردادهشودندارند. دولتنيزکهسهمىعمدهازمنابعمالىملىرابهصورتهاىگوناگونبراىانجاموظايفوبرنامههاىخودبهمصرفمىرساند،ازبررسىاطلاعاتمالىوآمارىبراىاطمينانازدرستىپيدايشوصرفاينمنابعووجوهبىنيازنيست. بهعلاوهقسمتعمدهدرآمدداخلىدولتازطريقوصولمالياتبَردرآمدشرکتهاوسايراشخاصحقوقىودارندگانمشاغلومؤسساتبهدستمىآيد. طبيعىاستکهدراينزمينههمدولتنيازبهاخذوتحصيلگزارشهاىدقيقمالىمربوطبهاينمؤسساتواشخاصدارد .
کيستکهبگويدايناطلاعاتمالىکهبهصورتترازنامههاوصورتهاىسودوزيانومنابعومصارفوجوهوانواعواقسامجداولاطلاعاتىپيوستآنهاوتعديلاتىکهدرارقامبهعملآمده،يابايدبهعملآيد،درستاستومىتوانبهآناعتمادداشتوروىآنحسابکرد؟نظاماقتصادجهانامروزبرمبناءمطالعهٔعميقفعاليتهاىصنايعومؤسساتبازرگانىوخدماتىواطلاعدقيقازارقاممربوطبهنتايجحاصلهازاينفعاليتهااستواراست. موفقيتوبهبودىاقتصادکشور،چهدرجريانفعاليتهاىروزانهوچهدراجراءبرنامههاىبلندمدت،منوطبهگزارشصحيحاطلاعاتمالىاست. چگونهبايدنسبتبهدرستبودنياحداقلقابلقبولبودنايناطلاعاتمالىومحاسبهٔصحيحاينهمهآمارواعدادوارقاماطمينانلازمحاصلشود؟سهمىعمدهازپاسخبهاينسؤالهامربوطبهچگونگىوظيفهاىاستکهحسابرساندرامررسيدگىبهاينگزارشهاواطلاعاتوآمارايفاءمىکنند.
همچنينسهامدارانخُردودرشتکهاحتمالاًاندوختههاىسالياندرازخودرادراختيارشرکتهاىسهامىگوناگونمىگذارندبراىآگاهىازچگونگىادارهسرمايههاىخودواطمينانازدرستىعملوکارآئىمديرانوگردانندگاناموراينشرکتهاهيچوسيلهٔديگرىجزصورتهاىمالىوگزارشهاىساليانههيئتمديرهوتوضيحاتىکهممکناستدرمجمععمومىدراختيارسهامدارانقراردادهشودندارند. دولتنيزکهسهمىعمدهازمنابعمالىملىرابهصورتهاىگوناگونبراىانجاموظايفوبرنامههاىخودبهمصرفمىرساند،ازبررسىاطلاعاتمالىوآمارىبراىاطمينانازدرستىپيدايشوصرفاينمنابعووجوهبىنيازنيست. بهعلاوهقسمتعمدهدرآمدداخلىدولتازطريقوصولمالياتبَردرآمدشرکتهاوسايراشخاصحقوقىودارندگانمشاغلومؤسساتبهدستمىآيد. طبيعىاستکهدراينزمينههمدولتنيازبهاخذوتحصيلگزارشهاىدقيقمالىمربوطبهاينمؤسساتواشخاصدارد.
کيستکهبگويدايناطلاعاتمالىکهبهصورتترازنامههاوصورتهاىسودوزيانومنابعومصارفوجوهوانواعواقسامجداولاطلاعاتىپيوستآنهاوتعديلاتىکهدرارقامبهعملآمده،يابايدبهعملآيد،درستاستومىتوانبهآناعتمادداشتوروىآنحسابکرد؟نظاماقتصادجهانامروزبرمبناءمطالعهٔعميقفعاليتهاىصنايعومؤسساتبازرگانىوخدماتىواطلاعدقيقازارقاممربوطبهنتايجحاصلهازاينفعاليتهااستواراست. موفقيتوبهبودىاقتصادکشور،چهدرجريانفعاليتهاىروزانهوچهدراجراءبرنامههاىبلندمدت،منوطبهگزارشصحيحاطلاعاتمالىاست. چگونهبايدنسبتبهدرستبودنياحداقلقابلقبولبودنايناطلاعاتمالىومحاسبهٔصحيحاينهمهآمارواعدادوارقاماطمينانلازمحاصلشود؟سهمىعمدهازپاسخبهاينسؤالهامربوطبهچگونگىوظيفهاىاستکهحسابرساندرامررسيدگىبهاينگزارشهاواطلاعاتوآمارايفاءمىکنند.
امروزهدربسيارىازکشورهاىجهانوتااندازهاىدرکشورمانيز،صورتهاىمالىحسابرسىشدهوسيلهٔمناسبىبراىنقلوانتقالوابلاغاطلاعاتصحيحوبهموقعوبهموردمالىدرخصوصمؤسساتوشرکتهاوبانکهاوحتىاشخاصعمدهازقبيلمقاطعهکارانوبالاخرهدستگاههاىدولتىودرنهايتامردولتمرکزىتلقىمىشود. منظورازصورتهاىمالىحسابرسىشده،ترازنامهوصورتسودوزيانوسايرجداولويادداشتهاىمربوطهاستکهبهوسيلهٔيکياچندحسابرسمستقلموردحسابرسىقرارگرفتهو عقيدهٔحرفهاي اينحسابرسياحسابرساننسبتبهدرستىوقابلبودنآنهادرطىگزارشىموسومبهگزارشحسابرسىابرازشدهباشد.
بسيارىازاصطلاحاتىکهدرزمينهٔدانشهاىحسابدارىوحسابرسىمستقلبهکارمىرونددربادىامربهصورتترجمهيااقتباسازاصطلاحاتوکلماتخارجىواردزبانماشدهاندـازآنجاکهايناصطلاحاتبرحسبآنکهازمتونفرانسوي،انگليسىوياآمريکائىوغيرهبهزبانفارسىراهيافتهباشندمتفاوتمىباشند،گاهتعميراتومفاهيممتفاوتىبهذهنخوانندهالقاءمىشود،لذادرانتهاءکتابفرهنگمختصرىازلغاتواصطلاحاتبهکاربردهشدهدرجگرديدهاست.
تاریخچه :
اگرچهحسابرسىبهصورتى کهامروزهموردعملواستفادهاستداراىسابقهٔنسبتاًکوتاهىمىباشد،ولىبايددانستکهحسابرسىبهمفهوماعمکلمه،يعنىرسيدگىبهحسابوکتاب،سابقهاىبسيارطولانىدارد،کهمندرجاًبايکروندتکوينىبه صورتکنونىدرآمدهاست. مبداءشروعحسابرسىبهزمانىبرمىگرددکهلزومبرقرارىنوعىکنترلنسبتبهعملياتومعاملاتکسانىکهبهمباشرتديگراناقدامبهوصولوياخرجوجوهمتعلقبهآنانمىنمودنداحساسگرديد. اينضرورتبهخصوصدرموردکنترلوصولومصرفوجوهعمومىـيعنىمالحکومت،يابيتالمالياخزانهـازديربازاحساسگرديدهوبههمينعلتسابقهٔبازرسىعملياتمقاماتمالىدردستگاههاىحکومتىومملکتىبسيارقديمىاست. بديهىاستدرآنروزگارانبهعلتابتدائىبودنروشهاىحسابدارىومدارکودفاترىکهنگاهدارىمىشدهاست،ومهمترازآنبهعلتناچيزبودننسبىاعدادوارقاموميزانوتعدادمعاملات،وظايفشخصرسيدگىکنندهبسيارمختصربودهوگاهبهاستماعتوضيحاتىکهتوسطمباشرانياعمالمالىدادهمىشدمحدودمىگرديد. شايدبههمينعلتدرعرفوفرهنگانگلوساکسونهاشخصرسيدگىکنندهاصطلاحاً Auditor مشتقازکلمهٔلاتين Audire بهمعنىشنيدنواستماعکردن،ناميدهمىشود.
ازقرنپانزدهمميلادى (يعنىقبلازآغازسلطنتصفويان) کهبهدنبالرُنسانس،توسعهوسيعىدرامورتجارتوبازرگانىجهانىبهوجودآمدهدرنتيجهنيازحاصلازافزايشميزانوتعدادمعاملات،روشهاىحسابدارىبهتدريجتکامليافت،وباابداعروشدفتردارىدوطرفهکهاصولآننخستينباربهسال۱۴۹۴ميلادىدرونيزانتشاريافت،ثبتانواعواقسامعملياتحسابدارىامکانپذيرگرديد. ازطرفديگرتوسعهٔاموربازرگانىدريکسطحبينالمللي،کهخودگسترشخارقالعادهاىدرفعاليتهاىديگرىازقبيلبانکداري،کشتىرانىتجاري،بيمهوغيرهرابههمراهداشت،بهکارگيرىسرمايههاىهنگفتبهميزانىبيشازمقدوراتانفرادىبازرگانانوقتراضرورىساختودرنتيجهاينامر،انواعواقساممشارکتهاعرفگرديدکهبهنوبهٔخودموجبتکاملبيشترروشهاىحسابدارىگرديد. بدينترتيبقبلازانقلابصنعتىاروپا،گسترشنسبىفعاليتهاىاقتصادىوتکاملتدريجىروشهاىحسابدارىبهطورمسلّمدرايجادحسابرسبهصورتى کهامروزهشناختهشدهاست (منتهاباروشهاىابتدائىتر) بسيارمؤثربودهاست،ولىباوجودآن،پيشرفتورواجحسابرسىبيشترمديوناثراتاقتصادىانقلابصنعتي،کهبهتدريجدرطىقرننوزدهمظاهرگشت،مىباشد
گسترشفوقالعادهفعاليتهاىاقتصادىدرطىقرننوزدهمضرورتبهکارافتادنسرمايههائىبهمراتببيشازميزانهاىپيشرابهوجودآوردودرنتيجهاينضرورت،وسودآورىعمدهاىکهفعاليتهاىجديددربرداشت،شرکتهاىمتعددى (بهخصوصازنوعشرکتهاىسهامي) ايجادگرديدوسرمايههاىهنگفتىبهدستاشخاصمعدودىکهبهحسابخود،وهمچنينازطرفسايرصاحبانسرمايه،درسمتمديراناينشرکتهاانجاموظيفهمىنمودندسپردهشد. درچنينشرايط،بهخصوصباتوجهبهاينکهفعاليتهمهٔاينشرکتهاهميشهموفقيتآميزنبود،ودربعضىمواردخساراتعمدهاىبهصاحبانسرمايهواردمىگرديد،لزوماستخداممديرانکارآزمودهبهوسيلهٔصاحباناينقبيلسازمانهابيشتراحساسگرديدودرنتيجه،طبقهٔصاحبانسرمايهوگروهگردانندگاناينسرمايههادرغالبمواردازيکديگرمتمايزشدند. اينخوددليلديگرىبودبراىبهبودروشهاىحسابدارىازيکطرفواشاعهٔحسابرسانازطرفديگر. ليکنازآنجاکهنقطهنظرصاحبانسرمايهبيشتردرجلوگيرىازهرگونهتقلبوسوءاستفادهٔمديرانوکارمندانىکهدراستخدامآنانبودندخلاصهمىشد،لذاوظيفهٔاساسىحسابرساندراينزمانعمدتاًکشفهرگونهتقلبوسوءاستفادهبهشمارمىآمد.
درانگلستان،کهغالباًبهعنوانزادگاهفنجديدحسابرسىشناختهمىشود،درزمانانقلابصنعتىوپسازآن،اصلاحاتاساسىوبسيارگستردهاىدرسيستمهاوروشهاىحسابدارىبهعملآمد. باافزايشاهميتورونقکارشرکتهاىسهامىدراينزمان،وانتقالوظيفهٔادارهامورمؤسساتصنعتىوتجارىازصاحبانسرمايهبهمديرانحرفهاي،اصولوضوابطىجهتبهبودامورمالىوحسابدارىپايهگذارىشد،وبرقرارىيکسيستمکاملومناسبحسابدارىبهمنظورپيشگيرىازسوءاستفادههاوياکشفبهموقعآنها،وبالاخرهبراىتهيهٔگزارشهاوصورتهاىمالىمورداعتمادوقابلاتکاء،بيشازپيشضرورىبهنظررسيد. بهتدريجکهسهامدارانشرکتهاعلاقهٔبيشترىبهبررسىصورتحسابهاىتنظيمىنشاندادندوبيشتروبيشتربهاتکاءصورتهاىمالىوگزارشحسابرساناتخاذتصميمنمودند،نيازفراوانىبهوجودحسابرسانورزيدهوکارداناحساسشد. بهاينترتيب،ديگروجودحسابرسانآماتوربراىرفعاحتياجتجارتواقتصادکشورکافىومناسببهنظرنمىرسيد،وحسابرسىمتدرجاًبهعنوانحرفهاىمستقلشناختهشد.
بايددانستکهحسابرسىمستقلاززمانىکهبهصورتامروزىشناختهشدهاستاغلبتوسطحسابدارانعمومىياحسابدارانمستقلانجاميافتهوپيشرفتوتوسعهٔآنپابهپاىتوسعهورواجحرفهٔحسابدارىمستقلبهوجودآمدهاست. حسابدارمستقلبهشخصىاطلاقمىگرددکهبهطورکلىانجامخدماتحسابدارىوحسابرسىوسايرامورهمانندبااينخدماترادرقبال
مبلغ قابل پرداخت 21,000 تومان