این متن شامل 35 صفحه می باشد 

در عمليات جوشكاري قطعات فلزي با استفاده از گرما يا فشار يا هر دو بهم متصل مي شوند.

لحيم كاري شامل اتصال قطعات يك فلز با فلز يا آلياژي ( تركيبي از فلزات) پركننده مي باشد كه نقطه ذوب آن از نقطه ذوب فلز اصلي كمتر است كه مواد پركننده ( مثل سرب و كادميوم ) ممكن است خيلي سمي باشند .

برش فلزات در اثر گرم كردن فلز با شعله و برخورد مستقيم جرياني از اكسيژن خالص روي مسير برش انجام مي شود .بيش از 80 نوع فرايند جوشكاري وجود دارد كه برخي از انواع عمومي تر آن عبارتند از :

جوشكاري قوس الكتريكي – جوشكاري قوس الكتريكي با الكترود دستي (SMAW) – جوشكاري با گاز محافظ با الكترود مصرف شونده (MIG) – جوشكاري با گاز محافظ با الكترود تنگستني (TIG)- جوشكاري با قوس پلاسما (PAW) و جوشكاري زير پودري . دربرخي ديگر از روشهاي جوشكاري از گاز اكسي استيلن ، جريان برق – ليزر – پرتوهاي الكتروني – اصطكاك – امواج ماوراء صوت – واكنش هاي شيميايي – گرماي حاصله از گاز سوختني و روبوت و ........ استفاده مي نمايند .

2 – خطرات بهداشتي جوشكاري

1 – 2 – گازها و فيوم ها

«دود » جوشكاري مخلوطي از ذرات بسيار ريز ( فيوم ) و گازها مي باشد . بسياري از مواد موجود در دود جوشكاري مثل كروم ، نيكل ، آرسنيك ، آزبست ، منگنز ، سيليس ، بريليوم ، كادميوم ، اكسيدهاي نيتروژن ، فسژن ، اكرولئين، تركيبات فلورايد، مونوكسيدكربن ، كبالت، مس ، سرب ، ازن ، سلنيم و روي بسيار سمي مي باشند .

معمولاً گازها و فيوم هاي جوشكاري از منابع زير توليد مي شوند :

- ماده اصلي يا فلز اصلي تحت جوشكاري يا ماده پركننده مورد استفاده

- پوشش ها و رنگ هاي روي فلز تحت جوشكاري يا پوشش الكترودها

- گازهاي مورد مصرف حاصله از سيلندرها

- واكنش هاي شيميايي كه در اثر نور ماوراء بنفش حاصله از قوس الكتريكي و گرما ايجاد مي شوند .

- فرايند و مواد مصرفي مورد استفاده

- آلودگيهاي موجود در هوا مثل بخارات متصاعد شده از مواد پاك كننده وگريس‌زدا

نام بردن از تمامي اثرات سوء بهداشتي در اثر جوشكاري بسيار مشكل مي باشد ، زيرا ممكن است فيوم ها حاوي چندين نوع ماده مضر باشند ( بسته به عواملي كه در بالا بدانها اشاره شد ) . هريك از تركيبات موجود در گاز يا دود جوشكاري مي توانند يك بخش خاص از بدن فرد را تحت تاثير قرار دهند مثل ريه ها – قلب – كليه ها و سيستم عصب مركزي. با وجود اين كه كليه جوشكاران در معرض خطر قرار دارند ، ولي افراد سيگاري دچار آسيب هاي شديدتري مي گردند . تماس با گازهاي جوشكاري اثرات كوتاه مدت يا بلند مدت بر سلامتي افراد دارد كه مي توان آنها را به صورت زير شرح داد :

2 – 2 – اثرات سوء بهداشتي كوتاه مدت ( حاد )

تماس با فيوم فلزات ( مثل روي ، منيزيم ؛ مس و اكسيد آن ) باعث بروز بيماريي بنام تب فيوم فلز مي گردد . علائم اين بيماري بين 4 تا 12 ساعت پس از تماس نمايان مي شود و شامل احساس سرماخوردگي ، عطش ، تب، دردهاي عضلاتي، درد قفسه سينه، سرفه، خس خس كردن، كوفتگي، حالت تهوع و احساس مزه بد در دهان است.

برخي تركيبات موجود در فيوم مثل كادميوم در مدت زمان كوتاه نيز ممكن است كشنده باشند و گازهاي متصاعد شده در فرآيند جوشكاري نيز بسيار خطرناك مي باشند. براي مثال اشعه ماوراء بنفش منتشر شده در اثر واكنش با اكسيژن و نيتروژن موجود در هوا، ازن و اكسيدهاي نيتروژن توليد مي كند. اين گازها در مقادير زياد كشنده اند و مي توانند منجر به التهاب و تحريك بيني و گلو و بيماريهاي شديد ريوي گردند.

اشعه ماوراء بنفش توليدي، با حلالهاي هيدروكربني كلردار مثل تري كلرواتيلن،
1 و 1 و 1 تري كلرو اتان، متيلن كلرايد و پركلرواتيلن تركيب مي شود و گاز فشژن توليد مي نمايد. حتي مقادير بسيار كم فسژن نيز كشنده است، اگر چه علائم اوليه مسموميت با آن كه شامل سرگيجه، احساس سرما و سرفه است، پس از 5 تا 6 ساعت ظاهر مي شود. جوشكاري با قوس الكتريكي نبايد هيچگاه در فاصله كمتر از 200 فوت (61 متر) از مخازن حاوي محلولهاي گريس زدا انجام شود.

3-2- اثرات طولاني مدت (مزمن)

مطالعه بر روي جوشكاران، افرادي كه با شعله فلزات را برش مي دهند و كارگراني كه در كنار كوره ها كار مي كنند نشان مي دهد كه خطر ابتلا به سرطان ريه و گاهي اوقات سرطان حنجره و دستگاه ادراري در جوشكاران بيشتر از بقيه است. اين موضوع نيز چندان غير منتظره نمي باشد چرا كه مواد سمي موجود در دود جوشكاري مثل كادميوم، نيكل، بريليوم، كروم و آرسنيك موادي هستند كه باعث بروز سرطان ريه مي‌گردند.

ممكن است جوشكاران انواع مشكلات مزمن دستگاه تنفسي را نيز تجربه كنند، همانند: برونشيت، آسم، ذات الريه، امراض ريوي كه در اثر تنفس ذرات فلزي ايجاد مي شوند، كاهش ظرفيت تنفسي ريه، سيليكوزيز (تنگي نفس در اثر تنفس مداوم ذرات حاوي سيليس) و .... ديگر مشكلات و بيماريهاي ناشي از جوشكاري عبارتند از: بيماريهاي قلبي، بيماريهاي پوستي، افت شنوايي، ورم معده، ورم روده كوچك و زخم معده و روده كوچك. همچنين جوشكاراني كه در معرض فلزات سنگين مثل كروم و نيكل مي باشند ممكن است دچار بيمارهاي كبدي نيز گردند.

جوشكاراني كه با سطوح داراي پوشش آزبست كار مي كنند نيز احتمال دارد به بيماريهاي آزبستوز، سرطان ريه و بيماريهاي ديگر ناشي از آزبست مبتلا شوند. چنين افرادي بايد قبل از آغاز به كار با اين مواد، آموزش ديده و از تجهيزات و وسايل حفاظتي مناسب نيز برخوردار باشند.