این متن شامل 61 صفحه می باشد 

با گسترش روز افزون وسايل ارتباط جمعي اهميت تصوير بعنوان يك وسيلة ارتباط جهاني افزايش يافته است. تصوير چون دو پهلو و مبهم نيست هميشه بر كلام امتياز دارد. پوستر مولود كلمه و تصوير است. صراحت تصوير و ابهام كلام مي‌تواند تاثير تبليغي ويژه‌اي بيافريند. پوستر به همان اندازه كه در خدمت يك اعتقاد درمي‌آيد، مي‌تواند بر ضد آن عمل كند. و بنابراين خطرناك‌ترين و برّاترين حربة تبليغاتي است كه دست به هر كاري مي‌زند. مي‌تواند سياه را سفيد، شب را روز و زشت را زيبا جلوه دهد. پوستر گرچه زادة نقاشي است، اما در روند تكامل، خود را از قيد همه چيز از جمله سبك رهانيده است. تركيبي از يك نقاشي سوررئال كاريكاتور، عكس مينياتور،كلاژ و هر چيز ديگر مي‌تواند در ساخت يك پوستر وجود داشته باشد.

مشروط بر اينكه بتواند به آنچه مقصود است كمك كند. مهمترين امتيار پوستر قابليت انتشار نامحدود آن است. مستقيماً با بيننده طرف مي‌شود و بدين وسيله تأثيري گسترش يابنده دارد و اين تاثير در مقايسه با هر اثر هنري ديگر كه هنرمند در واقع براي دل خود مي‌آفریند به تنهايي به نمايش مي‌گذارد، شديد و غيرقابل انكار است. پوسترساز، پوستر را سفارش مي‌پذيرد و بنابراين بايد به خواستهاي بيننده و ذهنيات و فرهنگ او توجه داشته باشد و او را برانگيزد بي‌آنكه سعي كند در مقابل خواست سفارش دهنده وي را بفريبد.

از يكسو آينده خواست‌ها و روحيات يك جامعه است و از سوي ديگر در شكل گرفتن اين خواستها و روحيات نقشي سازنده دارد كه در مجموع كاري است خطير و پرمسئوليت. پوستر خوب و بد، پوستر تجاري و فرهنگي، اينها تقسيم‌بندي‌هايي است كه مرزهايي كاملاً نامشخص و مبهم دارد.

پوستر فرهنگي خبر از يك رويداد فرهنگي مي‌دهد. گشايش يك نمايشگاه ، نمايش يك تئاتر برپايي يك كنفرانس و غيره. در اينجا پوستر كمتر دروغ مي‌گويد. آنچه نوشته مي‌شود اطلاعاتي است دربارة زمان، مكان و موضوع رويداد، تصوير يا صرفاً جنبة تزئيني دارد و يا به نحوي با موضوع مرتبط است. مثلاً تابلويي از آن نمايشگاه صحنه‌اي از تئاتر و چهره‌اي از سخنران ... و حال آنكه پوستر تجاري در صدد جلب مشتري است. مي‌تواند دروغ بگويد، بفریبد كسي هم معترض آن نباشد و در ساخت هر كدام از انواع پوسترها، پوسترساز بايد با آگاهي بر روي تكنيك ، كار خود را ارائه كند. اين آگاهي تكتيك نكته پراهميتي است چرا كه در ساخته شدن يك پوستر نقش اساسي ايفا مي‌كند. و ضوابط ديگري هم در ساخته شدن يك پوستر تأثير مي‌گذارد و آن هم جامعه قانون. سياست و به طور كلي فرهنگ و تمدن در آن تأثير مي‌گذارند.

پوستر در كشوري همچون لهستان هنوز به گويندة دروغگوي توليد كننده تبديل نشده است. چرا كه هنوز جامعه چنين توقعي از او ندارد و پوستر فيلم در اين كشور در خدمت آگاهي دادن از يك رويداد فرهنگي و هنري است و جز آنكه نمايش فيلمي را اعلام كند و اطلاعاتي درباره نوع و حال و هواي آن دهد كاري نمي‌كند. پوستر علامت اختصاري فيلم است و بايد راستگو باشد. هيچكس انتظار آن را ندارد كه يك پوستر به او دروغ بگويد يا قول چيزي را بدهد كه در فيلم از آن خبري نيست.

فصل اول : تاريخچه پوستر

ـ تاريخچه پوستر در جهان

ـ تاريخچه پوستر در ايران

تاريخ پوستر در جهان

دايره‌المعارف كوله اي معتقد است كه يكي از معروفترين پوسترهاي شناخته شده تاريخ قوانين‌ها موداي پادشاه بابل است كه بر تخته سنگي به طول 264 سانتي‌متر حكاكي شده است ورودي اين لوح سنگي 21 طرح حكاكي شده است و در بالاي آن نقش برجسته علامت سلطنتي هامورابي ديده مي‌شود و خداي خورشيد در حالي كه قوانين پادشاهي را به هامورابي مي‌دهد وجود دارد كه تاريخ حكاكي آن بين (2025 تا 2065 ق.م است و بعد از آن دايره‌المعارف امريكا تا از يك پوستر مصور ياد مي‌كند كه در سال 1046 ق.م با استفاده از پاپيروس تهيه شده و در آن اعلان مربوطه به فرار رو برده از اسكندريه و جايز تحويل آنها ذكر شده است.

در سال 1454 ميلادي دركليساي سن فلوريك يك آفيش رنگي نصب شده بود كه پيام آن بخشايش كليسا بود كه به كاتوليكهايي كه صدقه مي‌دهند. اين پوستر كه خطي است و متن‌آن با تصاوير حضرت مريم تزيين شده است جزا و جمع‌آوري صدقه‌اي را مي‌دهد كه اسقف محل اجازه داده است براي گرفتن آن همه به كليساي منطقه سن فلور بروند اما رواج واقعي پوستر از نيمه دوم قرن نوزدهم بود و انگيزه آن شكوفائي و رونقي بود كه در وضع اقتصادي كشور كاپيتاليست به وجود آمد و اين پيش آمد به كشورهائي مزبور فرصت آنرا داد كه بر توسعه صنايع خويش و فراهم ساختن رفاه بيشتر عمومي از راه ايجاد مراكز تفريحي گوناگون و توليد فرآورده‌هاي تجملي بپردازند.

آشنا ساختن مردمان در سراسر كشور و دنيا بر اينگونه وسايل نياز به وسيله مؤثري داشت كه بتواند آنها را به تحويل دلپذير و جالب به همگان عرضه كند و اين وسيله چيزي جز پوستر نبود به منظور اينكه پوستر بتواند نقش رابطي بين بيننده و عرضه‌كننده ايفا كند از دو عامل حروف و تصوير استفاده شده و پيشرفت سريع و كامل چاپ انجام اين منظور را بسيار ساده‌تر و آسان‌تر نمود.

براي درك بهتر از پيدايش پوستر لازم است كه به عقب به ربع اول قرن نوزدهم برگرديم تا حروف ريخته ابتدائي و ارتباط آنها را با چاپ بررسي كنيم پيش از اين علائم پيدايش صنف جديدي از چاپچي‌ها را نويد مي‌داد اينها به چاپخانه‌دار معروف و مشهور بودند. و سفارات مورد نياز عمومي و دولتي را برآورده مي‌كردند چاپ برگه‌هاي تجاري، سررسيدها (billbeads) بار نامه‌ها و اعلانهاي كشتيراني و آگهي‌هاي مسابقات اسب‌دواني با بليط و برنامه دليجانها اعلانهاي عمومي توسط اين اشخاص صورت مي‌گرفت. حرفه چاپ احتياج به چنان صنعت ريخته‌گري داشت كه طرحهاي بي‌نهايت متنوع و حروف، حاشيه‌ها و كليشه‌هاي تصويري گوناگون از كوچكترين اندازه تا تصاوير بزرگي براي پوستر مناسب بود را فراهم سازند.

در تحويل تاريخي پوستر مي‌توان بر سر مرحله استفاده تبليغاتي مصرف، كه از بدو شروع پوستر تا دهه اول قرن بيستم ادامه داشت سپس دوران استفاده تبليغاتي سياسي كه با نزديكي جنگ جهاني اول و توجه سياست مداران به استفاده از وسيله چنين مؤثر در تبليغ روش و نظريه‌هاي سياسي خود به وجود آمد و آنگاه مهمترين دوران يعني دوران استفاده تبليغاتي، فرهنگي، جهانگردي و نظير آن بود.

علاوه بر محصولات چاپي كه هدف اصلي ايجاد آنها جنبه زيباشناسي دارد. محصولات ديگري نيز از همان آغاز چاپ وجود داشته كه جنبه آموزنده دارند و ارزش زيبائي‌شناسي آنها در درجه دوم اهميت قرار دارد. بارزترين نمونه از اين نوع، برود سايه (brood side) است كه يك اعلان يا آگهي عمومي با تصوير يا بدون تصوير مي‌باشند و كاربرد سياسي، اداري، ديني دارد اين پديده يكي از اصيل‌ترين محصولات چاپي توده‌گير است.

پوستر‌هاي سياه و سفيد در اوايل سال 1830 پديد آمدند. اين پوسترها داراي طرحهائي از هنرمندان برجسته‌اي چون گاوراني و ديگران بودند. ليتوگرافي رنگي براي بليط تأتر و پوسترهاي 1866 توسط «شيره» شروع شد و نقاشاني چون برنار و گيوم و گراسه و از همه مهمتر تولوز لوتوك از آن پيروي كردند پوسترهايي كه اين هنرمندان تهيه كردند، آينه زندگي آن دوره بوده است.

در دوران تحولات پوستر استفاده از تبليغات سياسي نيز نقش داشته است و هر چه بر جنگ جهاني اول نزديك مي‌شويم نياز مردان سياسي به اين وسيله براي شناساندن خود و سياستشان فزون‌تر مي‌شود و سرانجام با فرارسيدن جنگ و تغييرات ناگهاني در كشورهاي گوناگون به ويژه در آلمان و روسيه پوستر به صورت وسيله مؤثري در دست سياست مداران درمي‌آيد در همين اوان در كشور امريكا از طرف نمايندگيهاي خصوصي و دولتي از طراحاني كه در اوايل سده بيستم كارهاي تصويري مجلات را به عهده داشتند دعوت مي‌شود تا پوسترهايي در زمينه سياسي و اجتماعي طراحي كنند. يكي از معروفترين اين گونه پوسترها «آدي وانت يو» از فلوگ است و پوسترهايي نيز در انگلستان انتشار يافت كه جامعه را بر ميهن‌پرستي و شركت در ارتش تشويق مي‌كرد اما هيچ يك از اين پوسترها از نظر رنگ و نقش و قدرت تصوير به پوسترهايي كه بوسيله (بي‌فاردوهمان) در كشور آلمان طرح‌ريزي شده است نمي‌رسد و در حقيقت بايد اقرار كرد كه در زمينه پوسترهاي سياسي آلمان سرآمد همه كشورها بوده است در پايان جنگ جهاني اول در تمام شئون زندگي آشفتگي و ويراني پيش آمد كه در نتيجه كشورها خاصه آلمان كه در جنگ صدمات بيشتري متحمل شده بود دست به مرمت خرابيها و برگردان اوضاع مشوش خود به دوران پيش از جنگ زدند و از جمله مردودي نيز در تحولات هنري كردند.

پس از آنكه مكتب آرنود از رواج افتاد مكتبهاي ديگر پا به عرصه وجود گذاشتند. مكتب كوبيسم يكي از مكاتب به شمار مي‌رود كه براي نخستين بار پايه‌هاي هنر سنتي را متزلزل ساخت به اين معني كه دامنه ديد را چنان وسعت داد كه اشياء از زواياي مختلف مورد توجه قرار مي‌گرفتند اما رابطه آنها به طور كلي با شيي قطعي نمي‌شد. پس از اين مرحله هنر آبستره بوجود آمد كه وجود چنين رابطه‌اي را مطلقاً ضروري نمي‌داند و به همين جهت آغاز جنبشي هنري شناخته شد كه انشعاباتي در پي داشت اين جنبش هر سنتي را از مسير خود به كلي خارج كرد و لزوم انطباق اثر هنري را با تصويري خاص از ميان برد و اين پديده در تمام زمينه‌ها از جمله تيپوگرافي فن چاپ با حروف سربي اثر گذاشت.

تأثير پوستر را مي‌توان در تمبرهايي كه براي نشان دادن نمايشگاه‌هاي هنر نوگرا (مدرن) چاپ شده‌اند. آشكارا ديد. مثلاً تمبرهاي مربوط به بي‌نيال و نيز در سال 9949 وتري مينال ميلان در سال 1951 ويا تمبرهاي يادگاري‌ هاي نمايشگاه هنرهاي گرافيك در سوزان در سال 1957 كه توسط و تيز يك طراحي شده و از جمله زيباترين نمونه‌هاي هنر گرافيك محسوب مي‌شود.

از سال 1320 ميلادي به بعد هنر عكاسي تدريجاً پا در زمينه پوسترسازي مي‌گذارد و در بسياري از موارد به جاي نقش‌هاي تصويري از عكس استفاده مي‌شود و كم‌كم صحنه‌هايي بزرگ و يا قطعاتي كوچك از آن به صورت مجزا و يا به صورت تلفيق با يكديگردر پوسترها بكار مي‌رود. در جنگ جهاني دوم پوستر بار ديگر در راه تبليغات سياسي و انقلابي رواج يافت. رژيم نازي از اين وسيله براي بر روي كار آمدن هيتلر و تبليغ روش و سياست او استفاده شايان كرد. اما پس از پايان جنگ به ويژه در دهة پنجاه نه تنها پوسترهاي سياسي بلكه به طور كلي هرگونه پوستر از رونق افتاد و اين ركود به درازا نكشيد و از اوايل دهه شصت به بعد طراحي پوسترها مسير عادي خود را در پيش گرفت و روز به روز اهميت‌اش فزون‌تر شد تا به جايگاه جالب توجهي كه امروز شاهد آن هستيم،رسید.

علت آن جنبش اين بود كه در طراحي پوستر در اين دوره از مراحل تحول استفاده شد. در درجه اول در كشورها از يك سو به علت نوسازي پس از جنگ و به وجود آمدن جامعه مصرف كننده پوسترهاي تبليغاتي رواج يافت از سوي ديگر به علت ايجاد گرايشهاي گوناگون و مهم سياسي مانند انقلاب فرهنگي چين و اندكي ديرتر در سال 1968 اغتشاش و آشوب‌طلبي دانشجويان در فرانسه و درگيري آنان با دولت طراحي پوستر در مسير تازه‌اي افتاد و وسيله انتشار شعارها و تبليغات سياسي شد. جنبه‌هاي سياسي پوسترها هنوز رونق خود را از دست نداده است و هم‌اكنون شعارهايي به منظور اعتراض به جنگ و بمب اتمي اصول سرمايه‌داري، تبعيض نژادي، آلودگي‌هوا و مانند آنها در قالب پوستر و نيز پوسترهايي از تصوير رهبران مهم سياسي منتشر مي‌شود.

سومين مرحله شيوع پوسترهاي تبليغاتي درباره جهانگردي و پيشرفتهاي فرهنگي است و در مورد جهانگردي بايد گفته شود كه هر چه دامنه اين پديده گسترش مي‌يابد نياز به شناساندن جاذبه‌هاي گوناگون آن اعم از مناظر زيبايي طبيعت آثار باستاني و شهرهاي ديدني و نظاير آن محسوس‌تر مي‌شود و اين نقش را پوستر به بهترين وجهي به عهده دارد.